Tôn Tử nói:
Phàm hoả công có năm cách đốt.
1. Một là đốt người: Đốt những dinh trại, nhân đó để đốt quân sỹ.
2. Hai là đốt lương: Đốt thóc gạo, rơm, cỏ.
3. Ba là đốt xe: Khí giới, của cải, cùng những quần áo của quân sỹ, những thứ ấy còn chất trên xe chở đi đều là đồ tri trọng.
4. Bốn là đốt kho: Tất cả những đồ dùng, vật dụng dùng trong quân, và đã chứa vào một chỗ ở trong dinh trại, gọi là kho.
5. Năm là đốt đội: Đốt cháy hàng ngũ để nhân loạn mà đánh.
Muốn dùng hoả công, phải có nhân duyên, các hoả khí phải chuẩn bị sẵn sàng. Đánh hoả công phải nhân khi trời nắng ráo, dinh trại gianh tre, lương thực chứa chất gần chỗ rơm cỏ, mình mới nhân gió mà đốt. Những đồ đựng lửa, những vật dẫn lửa, thường phải sắm sẵn phòng lúc phải dùng tới.
Muốn phóng hoả phải chờ thời tiết, muốn châm lửa phải chọn ngày. Thời tiết thuận lợi là khí trời nắng ráo, có gió thổi. Ngày thuận lợi là ngày mà mặt trăng ở lại trong các sao Cơ, Bích, Dực, Chẩn. Những ngày mặt trăng ở lại trong các sao ấy là những ngày nổi gió. Cho nên, tướng soái là người phải biết thiên văn, dự báo thời tiết, am hiểu quy luật đất trời để có thể chọn ra thời điểm để dùng hoả công.
Khi dùng hoả công, phải biết ứng biến tuỳ theo năm trường hợp phóng hoả để đưa ra các hành động tiếp theo, nhân sự hoả công biến đổi mà lấy binh tiếp ứng.
1. Lửa cháy ở bên trong thì gấp tiếp ứng ở bên ngoài: Phàm lửa là để khiến bên địch kinh sợ rối loạn, nhân đó mà đánh, chứ không phải chỉ lấy lửa đốt mà không đánh, thì không thể đánh bại quân địch. Nghe lửa mới bùng thì đánh ngay, nếu để lửa giảm, người yên rồi mới đánh thì vô ích, cho nên phải ứng biến sớm.
2. Lửa cháy rồi nhưng binh địch vẫn yên lặng, hãy chờ xem mà chớ vội đánh: Lửa tuy bốc mà binh không loạn là bên địch đã có phòng bị, phải phòng sự chuyển biến mà không nên đánh.
3. Khi lửa cháy to, vào được thì vào, không vào được thì thôi: Khi lửa cháy đã lên tới đỉnh điểm, đợi đến bấy giờ mà thấy biến thì đánh, không biến thì đừng.
4. Lửa cũng có thể đốt ở ngoài, không nhất thiết phải đốt từ bên trong, cốt là hễ tiện thì đúng lúc mà nổi lửa.
5. Lửa đốt ở đầu gió, đừng đánh ở cuối gió: Đốt vào phía đông quân địch, ta cũng theo mà đánh vào phía đông. Nếu lửa phát đàng đông, ta đánh đàng tây, thì cùng với bên địch cùng chịu ảnh hưởng của sức nóng, cháy lan. Cho nên, không đánh ở cuối gió.
Ban ngày có gió nhiều, thì ban đêm không có gió, phàm ngày gió tất đêm ngừng, đêm gió tất ngày ngừng.
Nhà binh phải biết năm trường hợp phát hỏa ấy và phải tính toán ngày giờ, phương hướng để mà giữ gìn. Không nên chỉ biết lấy lửa đốt người, cũng nên phòng người đánh mình, suy từ vị trí các sao và mặt trăng, biết ngày gió nổi để phòng bị nghiêm cẩn.
Dùng lửa để trợ giúp vào sự tấn công thì phần trăm thắng rõ hơn. Dùng nước để trợ giúp vào sự tấn công thì được mạnh thế hơn. Nhưng, nước chỉ có thể dùng để ngăn chặn, chia cắt quân địch, chớ không thể dùng để chiếm đoạt.
Đánh thì thắng, giành thì lấy được, mà không tưởng thưởng công lao của sĩ tốt, đó là một điều nguy hại, như thế chỉ ở lại đất địch tiêu phí tiền một cách vô ích. Chiến thắng đã được, tranh đã lấy được, nếu không biên ghi người có công mà làm sự ban thưởng thì ba quân không vâng theo lệnh, sẽ có điều dữ, chỉ uổng dềnh dang, tốn phí, chứ không nên được công chuyện gì.
Cho nên, Vua sáng phải lo tính điều ấy, tướng tài phải sắp đặt việc ấy.
Không thấy lợi thì đừng dấy binh, không nguy khốn thì đừng đánh. Việc binh là việc dữ, chiến là việc nguy, phải phòng hoạ bại, không nên khinh xuất, bất đắc dĩ thì mới phải động binh.
Nhà vua không nên vì giận giữ mà dấy binh, tướng không nên vì oán hờn mà gây chiến. Nếu giận mà dấy binh thì không diệt vong ít lắm. Vì tức mà giao chiến, ít khi không thua.
Thấy có ích lợi cho nước nhà thì dấy binh, không thấy ích lợi thì dừng. Phải nhìn vào điều lợi hại, đừng nhân vào cảm xúc giận tức của mình mà dấy binh.
Đã giận có thể mừng trở lại, đã hờn có thể vui trở lại. Nước mất rồi thì khó lấy lại, người chết rồi thì không thể sống lại. Phàm vua giận mà dấy binh đánh người, không sành mưu, sáng kế thì sẽ phải tan vỡ, tướng tức mà thẳng thốt kéo ra giao chiến thì chết hại tất nhiều. Tức giận rồi có thể vui mừng lại nhưng nước mất, người chết thì không thể có lại được, phải cẩn thận.
Cho nên minh quân phải cẩn thận về việc ấy, tướng tài phải cảnh giác về điều ấy, đó là phép yêu nước, giữ binh được vẹn toàn. Vua nên thận trọng sự dùng binh thì có thể yêu nước, tướng nên răn dè sự khinh chiến, thì có thể toàn quân.
